|
|
|
işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? |
|
|
Yazar |
Mesaj |
Misafir
Misafir
|
Konu: işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? 2008-07-19, 7:50 pm |
|
|
1. İŞLEMCİLER
İşlemcinin Görevi“İşlemcinin görevi nedir?” Diye sorulduğunda birçok kişi net bir cevap veremese deişlemciyi bilgisayarın beyni olarak tanımlar. Bu tanımlama, işlemcinin öneminikavradıklarını ifade eder. İşlemcinin anlaşılabilmesi için görevini net olarak tanımlamalıyız.Bugün piyasada çeşitli işlemciler bulunmaktadır. Eğer işlemcinin bilgisayardaki görevinitam olarak bilmezseniz bu donanımda seçim yapmanız zorlaşacaktır. İşlemciyi anlamanızsizi hem mesleğinizde daha yeterli yaparken hem de bilinçli bir tüketici hâline getirecektir.1.2. İşlemci Nedir?İşlemci, bilgisayarın birimlerinin çalışmasını ve bu birimler arasındaki veri (data)akışını kontrol eden, veri işleme (verileri değerlendirip yeni veriler üretme) görevleriniyerine getiren elektronik aygıttır. Veriler üzerindeki yaptığı işlemler, temel aritmetikişlemleri kadar basit (örneğin 1+3 gibi) ya da çok daha karmaşık (bu değeri al ve ses kartınayolla ki böylelikle hoparlörden müzik dinleyebilinsin) gibi çeşitli seviyelerde olabilir.Aslında işlemciler, sadece bilgisayarlarda bulunan bir donanım değildir. Tümelektronik sistemlerde işlemciler bulunur. Örneğin, otomatik çamaşır makinesi, otomatikbulaşık makinesi; fabrikalardaki otomatik cihazlar, televizyon.İşlemci yerine mikroişlemci, CPU (sipiu diye okunur - Central Processing Unit ),MİB (CPU’nun Türkçe karşılığı - Merkezi İşlem Birimi), μP (mikro processor-mikroprosesır diye okunur) isimlerini de sıklıkla kullanıyoruz.İşlemci = Mikroişlemci = MİB = CPU = μPİşlemciler, klavyeden girilen tuşun ifade ettiği karakteri aynen ekranda göstermeşeklinde bir işlem yaptığı gibi; aldığı verileri değerlendirip yeni veriler de üretebilir.Örneğin, hesap makinesinin işlemcisi, girilen rakamlar üzerinde istenilen işlemi uygulastarhackz.comstarhackz.comstarhackz.comstarh ackz.comstarhackz.comyeni sonucu ekranda gösterir.İşlemciler, bilgisayarda yönetici konumunda çalışır. İnsan beyninin tüm vücutorganlarını sinir sistemi vasıtasıyla yönetmesi gibi işlemciler de kontrol sinyalleriyle sistemebağlı tüm birimlerin çalışmasını düzenler ve yönetir.1971 yılında Intel firması, binlerce transistörü silikon çip üzerine yerleştirip işlemcininboyutlarını küçültmesiyle birlikte daha önce sadece büyük şirketler ve üniversitelerinkullanabildiği bilgisayarlar iyice küçülmüş ve evlere girmeye başlamıştır.Mikroişlemciler, milyonlarca transistörden oluşmaktadır. Elektrik sinyalleri bunlarınüzerinden akar. Bilgisayarın yaptığı tüm işleri toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibiişlemler bu sinyaller vasıtasıyla gerçekleşir. Devrede elektrik sinyalinin olması “1”, elektriksinyalinin olmaması “0” ile ifade edilir. İşlemci bu işlemleri en basit sayma sistemi olanikilik düzen yani 0 ve 1 sayılarını kullanarak yapar. Komut, işlem, veri, vb. kavramların ikilisayı sistemi ile ifadesine, makine dili (makine kodu) denir. Mesela “A” harfi ikilik sistemde“01000001” ile ifade edilebildiği gibi mavi gibi bir renk de ikilik tabandaki sayı gruplarıylaifade edilir. Aynı şekilde bir ses veya görüntü kaydı da yine buna benzer ikilik sayı gruplarıile ifade edilirler. Bu “0” veya “1”in bilgisayarda kapladıkları alana bit adı verilir.Bu sayı grupları üzerinde işlem yapmak için işlemci içerisinde komut listesi (komutseti = instruction set) mevcuttur. Bu komutlar, işlemcinin sorumlu olduğu tüm matematikselve mantıksal işlemleri gerçekleştirir. İşlemciye gönderilen ve ona ne yapması gerektiğinisöyleyen komutlara ise programlar denir.Programlar Nerede Tutulur?İşlemciye ne yapmasını istediğimizi söyleyen programlar olmadığı sürece işlemci birişe yaramaz. Peki bu programlar nerede tutulur, çalıştırılır, bu programların içerdiği komutlarişlemciye nasıl ulaşır? Bilgisayarda tüm programlar sabit diskte (hard disk) tutulur. Pekisabit diskte tutulan bu programların çalıştırılması aşaması nasıl gerçekleşir?İşlemci her saniyede milyonlarca, hatta milyarlarca komutu işleyebilir. Sabit disk,işlemcinin komut işleme hızına ulaşamaz. Bu sorunu ortadan kaldırmak için programlar sabitdiskten alınarak RAM’e (rem diye okunur) yüklenir. RAM’den de işlemciye aktarılır. Birprogram RAM’e yüklendiğinde ve işlemci kendisinden istenileni gerçekleştirdiğinde bunaprogram (yazılım) çalışıyor deriz. Verinin sabit disk, RAM ve işlemci arasındaki akışı tekyönlü bir işlem değildir. İşlemcinin yaptığı işlemler sonucunda ürettiği veriler de işlemciden,RAM’e ve oradan da sabit diske alınarak, sabit diskte tutulurRAM = Random Access Memory = Sistem Belleği = Ana BellekRAM’ler sabit disklerden hızlı olduklarına göre, işlemciyle uyum açısından nedensabit disk yerine sadece RAM’leri kullanmıyoruz? Birincisi sabit diskler RAM’lerdenyüzlerce kat bilgiyi saklayabilirler. İkincisi RAM’ler bilgisayarı kapattığınız anda üzerindekitüm bilgileri kaybederlerken sabit diskteki bilgiler kaybolmaz. Yüksek oranda bilgi tutabilenve bilgisayar kapalıyken de üzerindeki bilgileri kaybetmeyen bir belleğin üretim maliyetisabit diskin maliyetinden çok daha fazladır. Bu nedenle tüm programlar sabit diskte tutulurve çalıştırılmak istenen program RAM’e alınarak hızlı bir şekilde çalıştırılır.İşlemci Paketleriİşlemcilerin farklı şekil, boyut ve harici özellikleri vardır. Bu özelliklere işlemcininpaketi denir. İşlemcilerin gelişim süreçlerinde, üreticiler işlemcileri anakarta bağlayan ayaksayılarının artması, işlemci ısınmalarını engellemek amacıyla yapılan değişiklikler, kimiparçalarda anakarta bağımlılığı ortadan kaldırma gibi amaçlarla değişik paketlemelerkullanmaktadır. Bunlardan bir tanesi olan slot tipi paketleme (SEC=Single-Edge Cartridge),1990’lı yılların başında piyasaya sürüldü. Slot tipi işlemciler artık üretilmemektedir.Alt tarafında çeşitli sayıda pin bulunduran işlemci paketlemesine PGA (pin grid array)adı verilir. Paketteki ayak sayısına göre paketler isimlendirilir. Örneğin, 423 ayak Pentium 4paketi ve 478 ayak Pentium 4 paketi. Bu paket yapısındaki işlemcilerin takıldıkları soketlerise soket 423 ve soket 478 olarak isimlendirilir. Üreticiler bunların dışında da farklıpaketlemeler yapmaktadırlar. Farklı bir paketleme olan LGA paketinde işlemci ayaklarınınyerini elektrik iletimini sağlayan iletim noktaları almıştır. Pin yerine iletim noktalarınınkullanımı elektrik sinyallerinin iletim yolunu kısaltmış, böylelikle sinyal iletim hızı artmıştır.SEC PaketiPGA PaketiFC-PGA PaketiPPGA PaketiLGA PaketiAynı marka ve model işlemciler, piyasaya farklı paketlerle sürülebilirler.Eskiden işlemciler, anakarta sabitlenmiş olarak üretiliyordu. İşlemci veya anakartarızalandığında onların birbirinden bağımsız olarak test veya tamir edilmesini mümkünolmuyordu. Ayrıca var olan işlemciyi yenisiyle değiştirmek de zor oluyordu. Bu nedenleişlemcinin anakarta takılıp sökülmesini sağlayan işlemci yuvaları geliştirildi. İşlemcileranakarta takılma şekillerine göre isimlendirilen soket ve slot olmak üzere iki şekle sahiptir.Soket İşlemciKare şeklinde üretilmiş işlemci modelidir. Üst yüzeyinde marka ve model isimleribulunur. Alt yüzeyinde ise işlemcinin türüne göre çok sayıda pin veya iletim noktası bulunur.Takıldıkları anakarta bir mandal/kilit yardımı ile tutturulurlar. Anakarttaki sokete uygunişlemci seçilmelidir. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi anakartta LGA soket varsa, işlemcide LGA soket işlemci olmalıdır. Başka bir örnek vermek gerekirse anakartta soket 939 varsaişlemci de 939 pinli işlemci olmalıdır.Anakart SoketiSoket İşlemciSlot İşlemciDiklemesine anakartın üzerine monte edilirler. Dikdörtgen bir kart şeklinde üretilenişlemci modelidir. Kimi işlemci bileşenleri kart üzerindedir. Kartın alt kısmında bulunanbağlantı noktaları ile ana karta bağlanır. İşlemcinin korunması için dış kılıfı vardır. Kılıfınyan yüzeylerine soğutucu takılmaktadır. Slot işlemcilerin üretimi durdurulmuştur.İşlemci SlotuKılıfsız Slot İşlemciKılıflı Slot İşlemci |
|
|
|
|
işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? |
|
|
1 sayfadaki 1 sayfası |
|
|
Bu forumun müsaadesi var: |
Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
|
|
|
|
|
işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? |
|
|
|
Yazar |
Mesaj |
Misafir
Misafir
|
Konu: işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? 2008-07-19, 7:50 pm |
|
|
1. İŞLEMCİLER
İşlemcinin Görevi“İşlemcinin görevi nedir?” Diye sorulduğunda birçok kişi net bir cevap veremese deişlemciyi bilgisayarın beyni olarak tanımlar. Bu tanımlama, işlemcinin öneminikavradıklarını ifade eder. İşlemcinin anlaşılabilmesi için görevini net olarak tanımlamalıyız.Bugün piyasada çeşitli işlemciler bulunmaktadır. Eğer işlemcinin bilgisayardaki görevinitam olarak bilmezseniz bu donanımda seçim yapmanız zorlaşacaktır. İşlemciyi anlamanızsizi hem mesleğinizde daha yeterli yaparken hem de bilinçli bir tüketici hâline getirecektir.1.2. İşlemci Nedir?İşlemci, bilgisayarın birimlerinin çalışmasını ve bu birimler arasındaki veri (data)akışını kontrol eden, veri işleme (verileri değerlendirip yeni veriler üretme) görevleriniyerine getiren elektronik aygıttır. Veriler üzerindeki yaptığı işlemler, temel aritmetikişlemleri kadar basit (örneğin 1+3 gibi) ya da çok daha karmaşık (bu değeri al ve ses kartınayolla ki böylelikle hoparlörden müzik dinleyebilinsin) gibi çeşitli seviyelerde olabilir.Aslında işlemciler, sadece bilgisayarlarda bulunan bir donanım değildir. Tümelektronik sistemlerde işlemciler bulunur. Örneğin, otomatik çamaşır makinesi, otomatikbulaşık makinesi; fabrikalardaki otomatik cihazlar, televizyon.İşlemci yerine mikroişlemci, CPU (sipiu diye okunur - Central Processing Unit ),MİB (CPU’nun Türkçe karşılığı - Merkezi İşlem Birimi), μP (mikro processor-mikroprosesır diye okunur) isimlerini de sıklıkla kullanıyoruz.İşlemci = Mikroişlemci = MİB = CPU = μPİşlemciler, klavyeden girilen tuşun ifade ettiği karakteri aynen ekranda göstermeşeklinde bir işlem yaptığı gibi; aldığı verileri değerlendirip yeni veriler de üretebilir.Örneğin, hesap makinesinin işlemcisi, girilen rakamlar üzerinde istenilen işlemi uygulastarhackz.comstarhackz.comstarhackz.comstarh ackz.comstarhackz.comyeni sonucu ekranda gösterir.İşlemciler, bilgisayarda yönetici konumunda çalışır. İnsan beyninin tüm vücutorganlarını sinir sistemi vasıtasıyla yönetmesi gibi işlemciler de kontrol sinyalleriyle sistemebağlı tüm birimlerin çalışmasını düzenler ve yönetir.1971 yılında Intel firması, binlerce transistörü silikon çip üzerine yerleştirip işlemcininboyutlarını küçültmesiyle birlikte daha önce sadece büyük şirketler ve üniversitelerinkullanabildiği bilgisayarlar iyice küçülmüş ve evlere girmeye başlamıştır.Mikroişlemciler, milyonlarca transistörden oluşmaktadır. Elektrik sinyalleri bunlarınüzerinden akar. Bilgisayarın yaptığı tüm işleri toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibiişlemler bu sinyaller vasıtasıyla gerçekleşir. Devrede elektrik sinyalinin olması “1”, elektriksinyalinin olmaması “0” ile ifade edilir. İşlemci bu işlemleri en basit sayma sistemi olanikilik düzen yani 0 ve 1 sayılarını kullanarak yapar. Komut, işlem, veri, vb. kavramların ikilisayı sistemi ile ifadesine, makine dili (makine kodu) denir. Mesela “A” harfi ikilik sistemde“01000001” ile ifade edilebildiği gibi mavi gibi bir renk de ikilik tabandaki sayı gruplarıylaifade edilir. Aynı şekilde bir ses veya görüntü kaydı da yine buna benzer ikilik sayı gruplarıile ifade edilirler. Bu “0” veya “1”in bilgisayarda kapladıkları alana bit adı verilir.Bu sayı grupları üzerinde işlem yapmak için işlemci içerisinde komut listesi (komutseti = instruction set) mevcuttur. Bu komutlar, işlemcinin sorumlu olduğu tüm matematikselve mantıksal işlemleri gerçekleştirir. İşlemciye gönderilen ve ona ne yapması gerektiğinisöyleyen komutlara ise programlar denir.Programlar Nerede Tutulur?İşlemciye ne yapmasını istediğimizi söyleyen programlar olmadığı sürece işlemci birişe yaramaz. Peki bu programlar nerede tutulur, çalıştırılır, bu programların içerdiği komutlarişlemciye nasıl ulaşır? Bilgisayarda tüm programlar sabit diskte (hard disk) tutulur. Pekisabit diskte tutulan bu programların çalıştırılması aşaması nasıl gerçekleşir?İşlemci her saniyede milyonlarca, hatta milyarlarca komutu işleyebilir. Sabit disk,işlemcinin komut işleme hızına ulaşamaz. Bu sorunu ortadan kaldırmak için programlar sabitdiskten alınarak RAM’e (rem diye okunur) yüklenir. RAM’den de işlemciye aktarılır. Birprogram RAM’e yüklendiğinde ve işlemci kendisinden istenileni gerçekleştirdiğinde bunaprogram (yazılım) çalışıyor deriz. Verinin sabit disk, RAM ve işlemci arasındaki akışı tekyönlü bir işlem değildir. İşlemcinin yaptığı işlemler sonucunda ürettiği veriler de işlemciden,RAM’e ve oradan da sabit diske alınarak, sabit diskte tutulurRAM = Random Access Memory = Sistem Belleği = Ana BellekRAM’ler sabit disklerden hızlı olduklarına göre, işlemciyle uyum açısından nedensabit disk yerine sadece RAM’leri kullanmıyoruz? Birincisi sabit diskler RAM’lerdenyüzlerce kat bilgiyi saklayabilirler. İkincisi RAM’ler bilgisayarı kapattığınız anda üzerindekitüm bilgileri kaybederlerken sabit diskteki bilgiler kaybolmaz. Yüksek oranda bilgi tutabilenve bilgisayar kapalıyken de üzerindeki bilgileri kaybetmeyen bir belleğin üretim maliyetisabit diskin maliyetinden çok daha fazladır. Bu nedenle tüm programlar sabit diskte tutulurve çalıştırılmak istenen program RAM’e alınarak hızlı bir şekilde çalıştırılır.İşlemci Paketleriİşlemcilerin farklı şekil, boyut ve harici özellikleri vardır. Bu özelliklere işlemcininpaketi denir. İşlemcilerin gelişim süreçlerinde, üreticiler işlemcileri anakarta bağlayan ayaksayılarının artması, işlemci ısınmalarını engellemek amacıyla yapılan değişiklikler, kimiparçalarda anakarta bağımlılığı ortadan kaldırma gibi amaçlarla değişik paketlemelerkullanmaktadır. Bunlardan bir tanesi olan slot tipi paketleme (SEC=Single-Edge Cartridge),1990’lı yılların başında piyasaya sürüldü. Slot tipi işlemciler artık üretilmemektedir.Alt tarafında çeşitli sayıda pin bulunduran işlemci paketlemesine PGA (pin grid array)adı verilir. Paketteki ayak sayısına göre paketler isimlendirilir. Örneğin, 423 ayak Pentium 4paketi ve 478 ayak Pentium 4 paketi. Bu paket yapısındaki işlemcilerin takıldıkları soketlerise soket 423 ve soket 478 olarak isimlendirilir. Üreticiler bunların dışında da farklıpaketlemeler yapmaktadırlar. Farklı bir paketleme olan LGA paketinde işlemci ayaklarınınyerini elektrik iletimini sağlayan iletim noktaları almıştır. Pin yerine iletim noktalarınınkullanımı elektrik sinyallerinin iletim yolunu kısaltmış, böylelikle sinyal iletim hızı artmıştır.SEC PaketiPGA PaketiFC-PGA PaketiPPGA PaketiLGA PaketiAynı marka ve model işlemciler, piyasaya farklı paketlerle sürülebilirler.Eskiden işlemciler, anakarta sabitlenmiş olarak üretiliyordu. İşlemci veya anakartarızalandığında onların birbirinden bağımsız olarak test veya tamir edilmesini mümkünolmuyordu. Ayrıca var olan işlemciyi yenisiyle değiştirmek de zor oluyordu. Bu nedenleişlemcinin anakarta takılıp sökülmesini sağlayan işlemci yuvaları geliştirildi. İşlemcileranakarta takılma şekillerine göre isimlendirilen soket ve slot olmak üzere iki şekle sahiptir.Soket İşlemciKare şeklinde üretilmiş işlemci modelidir. Üst yüzeyinde marka ve model isimleribulunur. Alt yüzeyinde ise işlemcinin türüne göre çok sayıda pin veya iletim noktası bulunur.Takıldıkları anakarta bir mandal/kilit yardımı ile tutturulurlar. Anakarttaki sokete uygunişlemci seçilmelidir. Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi anakartta LGA soket varsa, işlemcide LGA soket işlemci olmalıdır. Başka bir örnek vermek gerekirse anakartta soket 939 varsaişlemci de 939 pinli işlemci olmalıdır.Anakart SoketiSoket İşlemciSlot İşlemciDiklemesine anakartın üzerine monte edilirler. Dikdörtgen bir kart şeklinde üretilenişlemci modelidir. Kimi işlemci bileşenleri kart üzerindedir. Kartın alt kısmında bulunanbağlantı noktaları ile ana karta bağlanır. İşlemcinin korunması için dış kılıfı vardır. Kılıfınyan yüzeylerine soğutucu takılmaktadır. Slot işlemcilerin üretimi durdurulmuştur.İşlemci SlotuKılıfsız Slot İşlemciKılıflı Slot İşlemci |
|
|
|
|
işlemci nedir? Ne işe Yarar? Nasıl Çalışır? |
|
|
1 sayfadaki 1 sayfası |
|
|
Bu forumun müsaadesi var: |
Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
|
|
|
|
|
|